Waarden, betekenisconstructies en verandering

Vaak komen medewerkers (te) traag in beweging volgens het management.  Hoe komt dit nu eigenlijk?

De Jager, Mok en Sipkema (2004) schrijven hierover: ‘Waarden, normen en instituties veranderen met een zekere vertraging omdat de mens zich nog niet bewust is van zijn veranderde situatie, men is het gewend zich zo te gedragen. De oude situatie verleent psychische zekerheid en er zijn belangen van bepaalde mensen mee gemoeid’.

Dusschooten-de Maat (2004) schreef in haar proefschrift ‘Mensen maken het verschil’: ‘Persoonlijke waarden lijken zich aan te passen aan de kernwaarden van de organisatie, waardoor managers en medewerkers het gewenste gedrag langdurig en met voldoende eigen overtuiging kunnen vertonen. Tegenwoordig volgen veranderingen in organisaties elkaar echter zo snel op, dat managers en medewerkers onvoldoende tijd lijken te hebben zich de nieuwe waarden eigen te maken’.

Homan (2005) stelt dat verandering van het gedrag van managers en medewerkers, hand in hand gaat met veranderingen van hun percepties. Pas wanneer de beelden veranderen die de mensen over de organisationele werkelijkheid hebben, ontstaat er ruimte voor nieuw gedrag.

Volgens Homan zijn veel organisaties in een bepaalde ‘groef’ terecht gekomen. Hoewel men in dergelijke organisaties wel degelijk probeert te vernieuwen en te verbeteren waar dat mogelijk is, lijkt alle inspanning te leiden tot ‘meer van hetzelfde’. Een verklaring hiervoor is dat de manier waarop men aan de veranderingen werkt, geënt is op ‘oude’ betekenisconstructies.

In feite is hier sprake van veranderingen op het niveau van de formele organisatielaag. De dieperliggende patronen die ten grondslag liggen aan het concrete gedrag, veranderen niet. Dat zou verklaard kunnen worden doordat de betekenissen die aan deze gedragingen ten grondslag liggen niet veranderen.

Volgens Homan zijn veranderingen in de bovenste (formele) organisatielaag relatief gemakkelijk realiseerbaar. Het veranderen van de volgende laag (de gedragslaag en de gedragspatronen), is al een stuk lastiger. Helemaal moeilijk is het om de onderste laag (de betekenislaag), te veranderen. Toch is dit volgens Homan de bron van alle lagen daarboven.

Een intrinsieke en duurzame verandering kan enkel tot stand komen, als ook de belangrijkste werkelijkheidsbeelden die daaraan ten grondslag liggen, heroverwogen worden.  

Wilt u meer weten over dit onderwerp? Laat het mij gerust weten. Ik help u graag verder.

06-30626269 of mary-pt@zeelandnet.nl