Hoewel theorieën over teamontwikkeling suggereren dat het een automatisch proces is, ontstaan constructief samenwerkende teams niet vanzelf. Sommige groepen weten zich op te werken tot een hecht samenwerkingsverband dat topprestaties realiseert; andere groepen vallen ruziënd uiteen voordat de eindstreep –het teamresultaat- zelfs maar in zicht is.
Hoe een team zich ontwikkelt, is onder meer beschreven door psycholoog Bruce Tuckman. Hij onderscheidt vier fasen van teamontwikkeling:
Fase 1: forming
In de eerste fase kennen mensen elkaar nog niet. Omdat er nog geen onderlinge verbondenheid of intimiteit is, is de aandacht vooral gericht op de centrale persoon: de groeps- of teamleider. Dit is de fase waarin de teamleider zijn rol als leider neerzet: in deze fase is het cruciaal dat hij de autoriteit en deskundigheid uitstraalt die de leden van hem verwachten.
Fase 2: storming
De fase van conflict en chaos. Verschillen, irritaties en conflicten tussen teamleden komen aan de oppervlakte omdat elk teamlid zijn standpunten en belangen nastreeft. Het ik-gevoel is in deze fase veel sterker aanwezig dan het wij-gevoel. Dat leidt soms tot openlijke conflicten en meningsverschillen. Ook worden in deze fase de contouren van groepsrollen (zwarte schapen, leiders) duidelijk. Duidelijk mag zijn dat in deze fase aandacht voor constructieve conflicthantering van cruciaal belang is.
Fase 3: norming
Groepsnormen worden duidelijker zodra teamleden hun rol als teamlid beginnen te accepteren. De samenwerking komt op gang en de manier waarop mensen samenwerken wordt expliciet of impliciet vastgelegd. Ieder teamlid wordt zich er meer en meer van bewust dat hij de anderen nodig heeft om resultaten te bereiken. In deze fase is het nuttig om bijvoorbeeld de teamrollen van Belbin bespreekbaar te maken zodat het team inzicht krijgt in elkaars sterke en zwakke punten. Een team is pas echt complementair als het gebruikmaakt van de onderlinge verschillen.
Fase 4: performing
Losse individuen transformeren zich in teamspelers. In deze fase is er een grote betrokkenheid bij elkaar en bij de teamdoelen. Teamleden communiceren open met elkaar, spreken conflicten uit en voorzien elkaar van constructieve feedback. Omdat niet iedereen uit zichzelf in staat is de ander op een positieve manier aan te spreken op gedrag, is het goed om in deze fase de feedbackregels onder de aandacht te brengen. In deze fase is de intentie weliswaar constructief, maar als de vaardigheid ontbreekt kan het effect nog steeds destructief zijn….
Tot slot
Teamvorming is in de visie van Tuckman geen lineair proces waarin de fasen successievelijk worden doorlopen. Door allerlei factoren (een nieuw teamlid, een managementdecreet) kan een goed functionerend team weer terugvallen in een vorige fase. Soms zijn de verschillen zó groot of de voorwaarden zo slecht dat het team de prestatiefase niet eens bereikt.
Heeft u een team dat in een bepaalde fase blijft hangen of deze zelfs vermijdt waardoor de fase van performing maar niet bereikt wordt? Ik ben u hier graag bij van dienst!
06-30626269 of mary-pt@zeelandnet.nl
Psychologie & Transitiemanagement 
Plaats een reactie